Rezultati istraživanja sprovedenog u okviru projekta „Evropsko iz Srbije“, uz podršku Evropske unije, pokazali su da polovina ispitanika vidi najveći problem u nedovoljnoj aktivnosti institucija, dok svega 10% smatra da je problem u finansijama.
Skup, na kojem su predstavljeni ovi nalazi, okupio je predstavnike Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, Bošnjačkog nacionalnog vijeća, Muzeja „Ras“, Istorijskog arhiva „Ras“, Kulturnog centra Novi Pazar, zatim predstavnike Sandžačkog odbora za zaštitu ljudskih prava i sloboda, Zbora građana, udruženja Svetionik i portala Takt.info, kao i istaknute pojedince koji godinama rade na očuvanju lokalnog nasleđa.
Diskusija je vođena po Chatham House pravilima, što je omogućilo otvorenu razmenu mišljenja.
Kao najvrednije lokalitete koje bi građani želeli da obnove izdvajaju se Stara čaršija (21,4%), Isa-begova džamija (18,3%), Isa-begov hamam (15,9%), Kuća Čavića (15,1%) i stare reprezentativne kuće (9,5%). Iako više od 80% ispitanika smatra kulturno nasleđe ključnim za identitet, ono još uvek nije dovoljno integrisano u svakodnevni život grada.
Najprepoznatljiviji simboli su Altun-alem, Lejlek i Bor džamija, Novopazarska tvrđava, Sopoćani, Đurđevi stupovi, Petrova crkva, kao i Novopazarska banja i Isa-begov hamam.
Posebna pažnja posvećena je Petrovoj crkvi i Kuli Džephani. Aktivisti upozoravaju da poslednji radovi u porti Petrove crkve mogu narušiti integritet lokaliteta, dok je kod Kule Džephane otvorena proceduralna mogućnost da lokalne institucije iniciraju izmene projekta u skladu sa istorijskom dokumentacijom i zahtevima zajednice.
Učesnici su naglasili i potrebu za lokalnim stručnjacima konzervatorima i decentralizacijom nadležnosti, predlažući otvaranje zavoda za zaštitu spomenika kulture u Novom Pazaru, kako bi se ubrzalo reagovanje na devastaciju i omogućilo aktivno učešće lokalne zajednice.
Organizatori iz udruženja Takt.info istakli su da je ovo tek početak institucionalnog dijaloga, a sve preporuke sa skupa biće pretočene u formalne zahteve i predstavljene na velikoj javnoj tribini početkom 2026. godine.
O projektu: Okrugli sto deo je projekta „Evropsko iz Srbije“, koji realizuju Pro.Tok21, Klara i Rosa, SINHRO, StartHub i Takt.info uz podršku Evropske unije.
Izvor: TAKT Info
